Diyabetik ayak cerrahisi, diyabet hastalarının ayaklarında gelişen yaralar, ülserler, enfeksiyonlar ve doku nekrozu gibi ciddi komplikasyonların cerrahi tedavisini içeren bir süreçtir. Bu cerrahi işlemler, enfeksiyonun kontrol altına alınması, yaraların iyileştirilmesi ve ayak sağlığının korunması amacıyla gerçekleştirilir.
Debridman (Yara Temizliği):
Yaranın enfekte olmuş dokularının temizlenmesi, enfeksiyonun yayılmasını önler ve iyileşme sürecini hızlandırır.
Yara Bakımı ve Drenaj:
Yara yüzeyine özel pansumanlar uygulanır, gerektiğinde drenaj cihazları ile enfeksiyon riski azaltılır.
Cilt Greftleri:
Geniş yara yüzeylerinin kapatılması ve iyileşmenin desteklenmesi için kullanılır.
Osteotomi:
Ayak deformitelerini düzeltmek ve baskı noktalarını azaltmak için kemiklerde düzenlemeler yapılır.
Amputasyon:
Ciddi enfeksiyonlarda nekrotik dokuların ve enfekte alanların çıkarılması gerekebilir.
Flepler (Doku Nakli):
Sağlıklı dokular, yara bölgesine nakledilerek iyileşme teşvik edilir.
Diyabetik ayak cerrahisi, planlama ve disiplinli bir uygulama gerektirir. İşte temel adımlar:
Diyabetin İyi Kontrolü:
Kan şekerinin dengelenmesi, cerrahi başarı ve iyileşme için kritik öneme sahiptir.
Yara Bakımı ve Değerlendirme:
Yaranın büyüklüğü, türü ve enfeksiyon durumu değerlendirilir.
Radyolojik Görüntüleme:
Kemik enfeksiyonları ve nekrozun tespiti için röntgen, MR veya BT kullanılır.
Debridman (Yara Temizliği):
Nekrotik dokular cerrahi öncesinde çıkarılarak yara temizlenir.
Cerrahi Müdahale:
Yara derinliği ve büyüklüğüne göre özelleştirilmiş cerrahi işlemler yapılır.
İyileşme ve Rehabilitasyon:
Düzenli takiplerle yaranın iyileşmesi desteklenir ve enfeksiyon riski izlenir.
Bu süreçte birden fazla uzmanlık alanının işbirliği gereklidir:
Uzun süreli diyabet tanısı almış hastalarda sinir hasarı (diyabetik nöropati) gelişimi sonrası ayakta açık yara ve kemik deformitesi olarak klinik bulgular veren ciddi sonuçları olan bir hastalıktır. Erken tanı konmadığı yada doğru şekilde tedavi edilmediğinde uzuv kaybına yol açabilir. Nöropatiye bağlı gelişen hissizlik, ayakta açık yara oluşumuna ve kemik yapısında gelişen zayıflık sonrası kırık ve deformite gelişimine neden olur.
Ayakta kızarıklık, şişlik ve ısı artışı ilk karşılaşılan şikayetlerdir. Nöropati ağırlaştıkça ağrı şikayeti ortadan kalkar. Hastalığın ilerlemesi ile birlikte ciltte yaralar, kemiksel çıkıntılar ve ayağın anatomik yapısını, işlevini bozan eklem bozuklukları gözlenir.
Tanı için hikaye ve fizik muayene bulguları çoğu zaman yeterlidir. Erken evre bulguları çoğu zaman enfeksiyon ile karıştırılır. Direkt grafi ile genellikle tanı konabilir.
Hastalık hangi evrede olursa olsun amaç, hastalığın seyri boyunca meydana gelecek yumuşak doku hasarı ve kemik deformitelerine engel olmak ve tedavi sonunda, yere düzgün basan, stabil bir ayak elde etmektir. Başlangıç aşamasında TAM KONTAKT ALÇI VE ayağın yükten kurtarılması önerilir. 2 hafta ara ile yenilenmesi ve yük verilmemesi önemlidir. Buna rağmen ayakta açık yara ve kemik deformitesinin oluştuğu olgularda cerrahi müdahale ile kemik dokudan kemik çıkıntıları ve osteotomi fiksasyon ameliyatı yapılabilir. cerrahi müdahalede osteotomi ve mevcut deformitenin fiksasyonu hedeflenir.
Versajet : Yüksek akımlı (Jet) su ile yara debridmanı tekniğidir.
Diyabetik yarasına standart bir yaklaşım yoktur. Her yara kendi koşullarına göre değerlendirilerek yara bakımı planlanmalıdır. Günümüzde bu yaklaşımı desteklemek amacıyla farklı yara bakım ürünleri ve teknikleri geliştirilmiştir.
VAC ( Vakum Yardımlı Yara Kapama)
Bu entegre yara yönetimi sistemleri;
EGF (Epidermal Büyüme Faktörü)
